09.07.2019
1100 cапарлар
ҚДКБҚ салымшыларға өтем төлеу мерзімін қысқартады

4 шілдеде Президент Қасым-Жомарт Тоқаев «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне қаржы нарығын реттеу және дамыту, микроқаржы қызметі және салық салу мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасының Заңына қол қойды. Заңда банк дәрменсіз болған жағдайда Қазақстанның депозиттерге кепілдік беру қорының (ҚДКБҚ) резервінен салымшыларға өтем төлеу мерзімін қысқартуы қарастырылған.

Депозиттер бойынша кепілдік туралы Заңның жаңа нормасы 2020 жылдың 1 қаңтарынан бастап күшіне енеді.

Бұл банк салымшылары үшін нені білдіреді?

Қазіргі уақытта мынадай норма қолданылады: ҚДКБҚ банкті мәжбүрлеп тарату туралы сот шешімі заңды күшіне енген күннен бастап 14 жұмыс күні ішінде өтем төлеуді бастайды. Іс жүзінде, тіпті әрбір кезеңді, соның ішінде апелляциялық іс жүргізуді ескере отырып, соттарда істерді жедел қараған кезде де сот рәсімдері банк лицензиясынан айырылған күннен бастап 4–5 айға созылуы мүмкін.

2018–2019 жылы бұл норманың қолданылуы «Астана Банкі» АҚ, «Qazaq Banki» АҚ және «Қазақстан Эксимбанкі» АҚ 286 мың салымшысына қатысты болды. ҚДКБҚ төлеуге дайындық жұмыстарын сәтті өткізді және үш банктің клиенттері алдындағы өз міндеттемелерін уақытында орындауға кірісті. Бұл мәселелік тәжірибе ҚДКБҚ-ға және Қазақстан Ұлттық Банкіне банк дәрменсіз болған жағдайда салымшыларға өз ақшасын тезірек алуға мүмкіндік беретін заңнамалық бастамамен шығуға мүмкіндік берді. Бұл бастама Парламент Мәжілісі мен Сенатынан қолдау тапты.

1 қаңтардан бастап депозиттерге кепілдік беру жүйесіне қатысушы банкті барлық банк операцияларын жүргізуге берілген лицензиядан айыру ҚДКБҚ қаражатынан өтем төлеуге негіз болады. Осылайша, кейіннен сотқа талап арыз беру жылдамдығына, соттарда істерді қарау және ықтимал апелляциялық шағымдарға қарамастан, банк салымшылары–жеке тұлғалар мен жеке кәсіпкерлер барлық банк операцияларын жүргізуге лицензиядан банк айырған күннен бастап 35 жұмыс күнінен кешіктірмей ҚДКБҚ резервінен төлем алады.

Қазақстандықтардың депозиттік шоттарының 99,8% жинақталған сыйақыны есепке ала отырып, толық сомаға ҚДКБҚ кепілдігімен қорғалған. Таратылатын үш банк салымшыларының 95%-ы толық сомаға өтемақы алды немесе алуға құқылы. Төлем мерзімінің қысқаруымен Қазақстанда депозиттерге кепілдік беру жүйесі тиімді болып отыр.

35 жұмыс күні мерзімі немен негізделді?

1 қаңтардан бастап ҚДКБҚ салымшыларға банк барлық банк операцияларын жүргізуге лицензиясынан айырылған күннен бастап 35 жұмыс күні ішінде өтем төлеуді бастауға міндетті болады. Банк лицензиясынан айырылған сәттен бастап жаңа заңнамаға сәйкес:

  • 20 жұмыс күні уақытша әкімшілік үшін лицензиядан айырылған банктің активтері мен міндеттемелерін басқа банкке беру мүмкіндігі туралы шешім шығару үшін көзделген болады. Бұл жағдайда банктің міндеттемелері, бірінші кезекте-жеке тұлғалардың депозиттері басқа банкке кепілдік берілген сома шегінде ғана емес, толық көлемде берілетін болады. Бұл жағдайда ҚДКБҚ қаражатынан төлем талап етілмейді – банк кредиторлары алдындағы міндеттемелер осы банктің активтеріне айырбастауға берілетін болады,
  • егер лицензиясынан айырылған банктің активтері мен міндеттемелерін басқа банкке беру туралы шешім қабылданбаса, онда 10 жұмыс күні ішінде уақытша әкімшілік салымшылар алдындағы міндеттемелер тізілімін қалыптастырады, ал ҚДКБҚ есеп айырысуларды тексеруді жүргізеді, банк-агент және төлем басталған күнді жариялайды,
  • келесі  бес жұмыс күнінен кешіктірмей ҚДКБҚ агент-банк бөлімшелері арқылы төлемді бастайды.
Қандай депозиттер кепілдікке жатады?

Депозиттерге кепілдік беру жүйесіне ислам банктерін қоспағанда, жеке тұлғалардың депозиттерін қабылдайтын барлық банктер міндетті түрде қатысады.

ҚДКБҚ қаражатынан өтеуге жеке тұлғалар мен жеке кәсіпкерлер құқылы. ҚДКБҚ салымдарға, ағымдағы шоттарға және төлем карточкаларына орналастырылған ақшаға кепілдік береді.  Кепілдіктің ең жоғары сомасы салымның түрі мен валютасына байланысты.

Депозиттер бойынша кепілдік әрбір банкте жеке құрайды:

  • 15 миллион теңге – теңгедегі жинақ салымдары бойынша,
  • 10 миллион теңге – теңгедегі мерзімді, мерзімді емес салымдар бойынша, банктік шоттардағы және теңгемен төлем карточкаларындағы қалдықтар бойынша,
  • 5 миллион теңге – шетел валютадағы салымдардың барлық түрлері бойынша.

Бір банкте теңгемен және шетел валютасымен бір мезгілде салынған бір салымшының депозиттері бойынша 15 миллион теңгеге дейін жиынтық өтем төленеді, бұл ретте шетел валютасындағы депозит бойынша – 5 миллион теңге баламасынан аспайды.

ҚДКБҚ 579 миллиард теңге көлемінде жинақталған резервке ие – бұл қаражат кез келген уақытта төлеуге қолжетімді. Резервтің басты көзі: депозиттерге кепілдік беру жүйесіне қатысушы банктердің жарналары, инвестициялық кіріс және ҚДКБҚ жарғылық капиталының 70%.

Соңғы жаңалықтар
21.11.2024
Елдегі төлем карталарының саны 80 миллион бірлікке жетті
ҚҚҚ талдау орталығы сіздердің назарларыңызға 2024 жылдың 9 айындағы қолма-қол ақшасыз карточкалық операциялар бойынша статистикаға шолу ұсынады.
18.11.2024
Алматыда Қазақстан қаржыгерлерінің XII Конгресі өтті
15 қарашада Алматыда қазақстандық қаржы нарығы мамандарының дәстүрлі жыл сайынғы кездесуі өтті. ҚҚҚ, Ұлттық Банк және Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі ұйымдастырған қаржыгерлердің он екінші Конгресі Қаржы секторын ырықтандыру және дамыту тақырыбына арналды.
13.11.2024
Сарапшылар USD KZT бағамын бір жылдан кейін бір доллар үшін 507 теңге деңгейінде күтеді
ҚҚҚ талдау орталығы сіздердің назарларыңызға 2024 жылғы қарашадағы кейбір индикаторларға қатысты қаржы нарығының кәсіби қатысушыларының кезекті сауалнамасының нәтижелерін ұсынады.
12.11.2024
Қаржы секторы құрылыс, байланыс және ауыл шаруашылығы салалары біріктірілгендей көп салық төлейді
ҚҚҚ талдау орталығы сіздердің назарларыңызға 2024 жылдың 9 айындағы Қазақстанның банк секторына шолу ұсынады.
28.10.2024
Корпоративтік облигацияларды орналастыру жыл басынан бері 3 трлн теңгеден асты
ҚҚҚ талдау орталығы сіздердің назарларыңызға 2024 жылдың 9 айындағы Қазақстанның бағалы қағаздар нарығына шолу ұсынады.
13.10.2024
Сарапшылардың төрттен үш бөлігі базалық мөлшерлеменің ішкі инфляциялық факторлар аясында сақталуын күтуде
ҚҚҚ талдау орталығы сіздердің назарларыңызға 2024 жылғы қазандағы кейбір индикаторларға қатысты қаржы нарығының кәсіби қатысушыларының кезекті сауалнамасының нәтижелерін ұсынады.