Сіздердің назарыңызға негізгі банк өнімдеріне арналған ағымдағы мөлшерлемелерді: депозиттер мен несиелерді ұсынамыз
ҚРҰБ-нің өзекті деректеріне сәйкес [1] қазанда бөлшек сауда депозиттері 35,7 млрд. теңгеге төмендеді, ал корпоративтік салымдар 188,4 млрд. теңгеге өсті деп белгіленуде. Мәселен, қазан айында ЕДБ депозиттік базасы қыркүйек айында 77,9 млрд. теңгеге төмендеумен салыстырғанда 152,7 млрд теңгеге ұлғайды. Бұл ретте бөлшек депозиттер үлесінің артуы 50,8% - дан 50,1% - ға дейін азайды.
Валюта нарығындағы жалғасып келе жатқан жоғары құбылмалылыққа қарамастан (қазан айында USDKZT жұптық ставкасы 1,6% -ға өсті), қазан айында депозиттерді долларландыру 47,5% -дан 46,9% -ға дейін төмендеді. Заңды тұлғалардың теңгелік депозиттерінің өсуі 1,6% -ды құрады, ал шетел валютасындағы жеке тұлғалар депозиттері 1,9% -ға төмендеді. Халық әлі күнге дейін жинақ ақшасының жартысын шетел валютасында сақтайды (49%), ал заңды тұлғаларды долларландыру 44,9% құрайды.
Қазан айында жеке тұлғалардың ұлттық валютадағы тартылған депозиттер бойынша банктердің орташа алынған сыйақы мөлшерлемесі 9,5% (қыркүйекте - 9,9%), заңды тұлғалардың депозиттері бойынша - 7,0% (қыркүйекте – 6,8%) құрады. Жыл басынан бері аталған мөлшерлемелер тиісінше 1,0% - ға төмендеді.
Сондай-ақ, 29 қарашада ҚКДҚ 2019 жылғы 01 сәуірге дейін жеке тұлғалардың салымдары бойынша қолданыстағы шекті мөлшерлемелерді сақтауға шешім қабылдады, олар ұлттық валютада жылдық 10,5% - дан 13,5% - ға дейін (алу мерзімдері мен шарттарына байланысты), ал шетел валютасында жылдық 1,0% - ды құрайды. ҚКДҚ түсіндіргендей, банктерге мерзімді депозиттер нарығын реттеудің жаңа шарттарына көшу жөніндегі жұмысты аяқтау және халықтың жаңа депозиттік өнімдердің пайдасын түсінуі үшін қосымша уақыт беріледі.
Сонымен қатар банктердің теңгелік депозиттер бойынша баға ұсыныстары (доллар бойынша өзгерістер соңғы алты айда іс жүзінде жүргізілмейді) қарашада қазанда кең түрлі бағыттағы өзгерістермен салыстырғанда кейбір төмендеу серпінін көрсетті (сілтемені қараңыз). Осылайша, Сбербанк ЕБ – ден "Жаңа басқару" депозиттік өнім бойынша пайыздық мөлшерлеме жылдық 9,0% – бен (СЖТ-9,4%) салыстырғанда жылдық 6,5% - ға (СЖТС-6,7%) дейін төмендетілді. Сонымен қатар, Еуразиялық банктен "TURBO" депозиті бойынша сыйақы мөлшерлемесі жылдық 9,98% – ға дейін төмендетілді (СЖТС – 10,5%), ал бұрын ол жылдық 10,89% - ды (СЖТС-11,5%) құрады.
Қараша айында жинақ салымдарын ұсынатын ЕДБ санының өсуі жалғасқанын жеке атап өткіміз келеді. Осылайша, жинақ депозиттерін іске қосуды Цеснабанк - "Максимум" өнімі, АТФБанк – "Мечта", AltynBank – "Резерв" жүзеге асырды. Сонымен қатар, алғашқы ай ішінде (қазан) жинақ салымдары бойынша 5,0 млрд теңгеден астам қаражат тартылды.
1-кесте. Банктік депозиттер бойынша ағымдағы мөлшерлемелер:
Дереккөз: 04.12.18 ж. жағдай бойынша ЕДБ ресми веб-ресурстары
ЕДБ несиелік портфелі қазан айында баланс бойынша қыркүйекте 393,9 млрд теңгеге төмендегеннен кейін 137,6 млрд теңгеге өсті. Аталған өсімнің 90% - ға жуығы алғашқы 10 ірі ЕДБ-ге, атап айтқанда Халық Банкіне (45,0 млрд теңге), АТФБанк (22,5 млрд теңге), Еуразиялық банкке (19,7 млрд теңге) тиесілі.
Сонымен қатар қазан айында 1,1 трлн теңге сомасына жаңа несие берілді, бұл өткен жылдың қазан айымен салыстырғанда 20% - ға артық. Жыл басынан бері 10,7 трлн теңге (+25%) сомасына жаңа несие берілді, бұл өткен жылдың барлық көрсеткішіне тең (10,8 трлн теңге).
Бұл ретте, жеке тұлғаларға теңгемен берілген несиелер бойынша банктердің орташа алынған сыйақы мөлшерлемесі қазан айында бұрынғы 17,6% - дан 17,3% - ға дейін түсіп, төмендеу серпінін жалғастырды. Сонымен қатар заңды тұлғалардың мөлшерлемелері бұрын 12,3% - бен салыстырғанда 12,5% деңгейінде белгіленді. Айта кетейік, жыл басынан бері бұл мөлшерлемелер сәйкесінше 1,9% және 0,7% төмендеді. Осы кезеңде жылдық инфляция 1,8% - ға 5,3% - ға дейін төмендеді (соңғы үш жылдағы ең төменгі деңгей), ал ҚРҰБ базалық мөлшерлемесі 10,25% - дан 9,25% - ға дейін төмендеді (қазан айында ҚРҰБ мөлшерлемесі 25 б-ға көтерді.
Сонымен қатар ағымдағы мөлшерлемелер банк несиелері бойынша есепті айда өзгерген жоқ.
2-кесте. Банк несиелері бойынша ағымдағы ең төменгі мөлшерлемелер:
Дереккөз: 04.12.18 ж. жағдай бойынша ЕДБ ресми веб-ресурстары
Сонымен қатар елде несие беру қолданыстағы мемлекеттік қаржыландыру бағдарламалары есебінен қолдау табуда. Шілде айының басында «7-20-25. Әрбір отбасына баспана алудың жаңа мүмкіндіктерін беру» тұрғын үй несие беру бағдарламасының» іске асырылуын атап өткіміз келеді. Бағдарламаны жүзеге асыру аясында 30 қарашадағы жағдай бойынша 39,3 млрд.теңге сомаға қарыз беруге 3 272 өтінім мақұлданды. Бұл ретте биылғы жылы қазақстандықтарға берілетін тұрғын үй қарыздарының жоспарланған көлемі 100,0 млрд теңгені құрайды.
3-кесте. Несие берудің мемлекеттік бағдарламалары:
Дереккөз: ДАМУ, ҚРҰБ
Ескерту: Осы мөлшерлемелер бойынша деректер ұсынылған банктердің ресми ресурстарынан алынды және көрсетілген өнімдерге байланысты барлық шығындарды толық көлемде көрсете алмайды. Өнім бойынша нақтырақ ақпарат алу үшін көрсетілген банктермен байланысуы керек.
[1] ҚР ҰБ-ның орташа мөлшерлемелері бойынша неғұрлым өзекті статистикасы ағымдағы айдың соңында жарияланатын болады.