Бағдарлама бойынша^[1], енгізілген өзгерістер мен толықтыруларды^[2] ескере отырып, 2004-2009 жылдары берілген ипотекалық қарыздар, оның ішінде тұрғын үй, жеке тұлғалар мен жеке кәсіпкерлер, сондай-ақ 01.01.2016 жылға дейін Бағдарлама талаптарына сәйкес келетін шетел валютасында берілген ипотекалық қарыздар қайта қаржыландырылады.

Осы Жаднамада шетел валютасында(бұдан әрі – Қарыздар) 01.01.2016 жылға дейін берілген Қарыздарды қайта қаржыландыру жөніндегі бағдарламаның шарттары қарастырылады.

Қарыздарды қайта қаржыландыру мақсатында екінші деңгейдегі банктерге (бұдан әрі – Банктер), "Қазақстан Ипотекалық Компаниясы "ИК" АҚ (бұдан әрі – ҚИК) және уәкілетті органның (бұдан әрі – Ұйымдар) лицензияларын ерікті түрде қайтарған банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдарға ақша лимиттері бөлінді.

Қарыз алушылардың Банктердің, ҚИК-тің, Ұйымдардың қарыздарды қайта қаржыландырудан бас тартуына шағымдарын қарау жөніндегі комиссиялар (бұдан әрі – Комиссиялар) облыстық әкімдіктерде, Астана қаласының әкімдіктерінде, Қазақстан Ұлттық Банкінің Алматы облыстық және Алматы қалалық филиалдарында әрекет етеді^[3].

Комиссия құрамына Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің, құқық қорғау органдарының, Қазақстан қаржыгерлер қауымдастығының өкілдері және ипотекалық қарызгерлердің мүдделерін білдіретін қоғамдық ұйымдар кіреді.

I. Қарыздарды қайта қаржыландыру үшін талаптар

Банкпен/ҚИК/Ұйыммен ерекше қатынастармен байланысты қарыз алушылардың Қарыздары қайта қаржыландыруға жатпайды.

Қарыз алушыда "Тұрғын үй қатынастары туралы" ҚР Заңының 68 - бабына сәйкес халықтың әлеуметтік жағынан осал топтары (бұдан әрі – ХӘОТ қарыз алушысы) мәртебесінің бар екендігін растау, осы мәртебені 01.04.18 ж. кейін алған жағдайда-Қарыз келісімшарты тараптарының келісімі бойынша 01.04.18 ж.талап етіледі.

Мынадай талаптарға сәйкес келетін Қарыздар қайта қаржыландыруға жатады:

1. 01.01.16 жылға дейінгі шетел валютасында Банк/ҚИК/Ұйым берген, оның ішінде Банк/ҚИК/Ұйым үшінші тұлғалардан берілген және кері сатып алған.

2.  Шетел валютасында берілген қарыздар:

1) Шетел валютасында қызмет көрсетілетін Қарызды қайта қаржыландыру туралы өтініш берген кезде;

2) 18.08.15 ж. кейін қайта қаржыландыру күніне ҚР Ұлттық Банкінің ресми бағамы бойынша Бағдарламаның 4-тарауы шеңберінде ұлттық валютаға қайта қаржыландырылғандар;

3) Банктің/ҚИК/Ұйымның ішкі бағдарламалары бойынша 18.08.15 ж. кейін ұлттық валютаға қайта қаржыландырылған;

4) олар бойынша сот актілері шығарылған.

3. 01.01.18 ж. жағдай бойынша Қарыздың негізгі борышының қалдығы ҚР Ұлттық Банкінің 01.01.18 ж. арналған ресми бағамы бойынша теңгемен анықталады.

01.01.18 ж. жағдай бойынша негізгі борыштың қалдығы 166 165 000 теңгеден аспайтын Қарыз қайта қаржыландыруға жатады.

4. Қарыз құрылысқа үлестік қатысу туралы келісімшарт бойынша сатып алынған жылжымайтын мүлік, аяқталмаған тұрғын ғимараттағы үлес (пәтер) кепілімен қамтамасыз етілуі тиіс.

II.  Қарыздарды қайта қаржыландыру шарттары

Қарыз алушылардың борыштық жүктемесін жеңілдету мақсатында:

1.   Қарыздың негізгі борышының қайта қаржыландырылатын сомасын айқындау үшін жүзеге асырылады:

1) 18.08.15 ж. дейін шығарылған сот актілері бойынша - сот актісіне сәйкес теңгемен/сот актісі шығарылған күнгі ҚР Ұлттық Банкінің ресми бағамы бойынша теңгемен;

2) сот актілері болмаған кезде және 18.08.15 ж. кейін шығарылған сот актілері бойынша - ҚР Ұлттық Банкінің 18.08.15 ж. ресми бағамы бойынша теңгемен (188,35 ₸^[4]/$).

2.   Кешірім жүзеге асырылады:

1) негізгі қарызға капиталдандырылған сыйақы, комиссия, тұрақсыздық айыбы (өсімпұл, айыппұл) сомасы;

2) сыйақы, комиссия, тұрақсыздық айыбы (өсімақы, айыппұл) қарыздары бойынша;

3) ҚР Ұлттық Банкінің 18.08.15 ж. ресми бағамы бойынша теңгемен қайта есептеуден Қарыздың негізгі борыш сомасының бағамдық айырмасында (188,35 ₸/$);

Осылайша, қарызды қайта қаржыландыру күніне капиталдандыру шегеріле отырып, негізгі борыштың қалдығы қайта қаржыландырылады, жеңілдікті бағам бойынша теңгемен 188,35 ₸/$ аспайтын аударыммен.

Егер жылжымайтын мүлік-Қарызды қамтамасыз ету Қарыз бойынша берешекті өндіріп алу кезінде және қарыз алушыда өзге жылжымайтын мүлік болмаған жағдайда Банк/ҚИК/Ұйым Қарыз бойынша берешек қалдығын кешіруге құқылы.

3. ХӘОТ қарыз алушыларының қайта қаржыландырылған Қарызының сыйақы мөлшерлемесі - жылдық 3%; өзге қарыз алушылардың – жылдық 12%, егер қолданыстағы Қарыз бойынша сыйақы мөлшерлемесі жылдық 12 % - дан кем болса - қолданыстағы сыйақы мөлшерлемесінен артық емес.

4.   Банк, ҚИК, Ұйым комиссияларды, алымдарды және/немесе төлемдерден басқа өзге төлемдерді алмайды:

• қарыз алушының өтініші бойынша Қарыз шарттарына өзгерістер енгізу үшін;
• қарыз алушының Қарыз бойынша міндеттемелерін бұзуына байланысты.

5. Банктің/ҚИК/Ұйымның Қарызды қайта қаржыландыру шарттарын басқа да жақсартуларына жол беріледі.

6. Қарыз мерзімі Банкке салымның/ ҚИК облигацияларының белгіленген сомасын орналастыру мерзімі асып түспеген жағдайда қарыз алушының қалауы бойынша белгіленеді.

7. (Қосалқы) қарыз алушының өтініші бойынша Қарыз бойынша сотқа берілген, Банк/ҚИК/Ұйымы төлеген, талап-арыздардың мемлекеттік баждары 36 айдан аспайтын мерзімге бөліп төленеді.

8. Осы Қарыз бойынша Банктің/ҚИК/Ұйымның балансына қабылданған жылжымайтын мүлікті (тұрғын үйді) сатып алу мақсатында қолданыстағы қарызды қайта қаржыландыру Қарыз келісімшарты тараптарының келісімі бойынша жүзеге асырылады.

9. Қарыз алушының (қосалқы)/кепіл берушінің/кепілгердің өтініші бойынша және қарызды аудару туралы ҚР заңнамасында көзделген келісім жасалған жағдайда Банк/ҚИК/Ұйымның қарызын үшінші тұлғаларға қайта қаржыландыруға құқылы.

III. Қарыздарды қайта қаржыландыру тәртібі

1. Қарызды қайта қаржыландыру (қосалқы) қарыз алушының 15.12.18 ж.дейін қоса алғанда өтінішін берген жағдайда жүзеге асырылады.

Қарызды қайта қаржыландыру бөлінген ақша лимиттері шегінде 30.12.18 жылға дейін жүзеге асырылады.

2. Қарыз алушы мен Қарыздың Бағдарлама талаптарына сәйкестігі қайта қаржыландырудың міндетті шарты болып табылады.

3. Қайта қаржыландыру/қайта қаржыландырудан бас тарту туралы шешім құжаттардың толық топтамасы ұсынылған күннен бастап 10 жұмыс күнінен аспайтын мерзімде қабылданады.

Қайта қаржыландыру/қайта қаржыландырудан бас тарту туралы шешім қабылданған күннен бастап 3 жұмыс күні ішінде қарыз алушыға бас тартылған жағдайда - бас тарту себептері мен Комиссия туралы ақпарат көрсетіле отырып, жазбаша жауап жіберіледі.

4. Қарыз келісімшарты/қосымша келісім (бітімгершілік келісім) Банкке/ҚИК/Ұйымға тәуелсіз кедергі келтіретін жағдайларды қоспағанда, қайта қаржыландыру туралы шешім қабылданған күннен бастап 10 жұмыс күнінен аспайтын мерзімде жасалады.

5.  Банк/ҚИК/Ұйым қарызды қайта қаржыландырудан бас тартқан жағдайда (қосалқы) қарыз алушы бас тарту көшірмесін қоса бере отырып және Комиссияның қарауы үшін қажетті құжаттарды ұсына отырып, бас тарту орны бойынша Комиссияға жазбаша өтінішпен жүгінуге құқылы.

6.   Қарызды қайта қаржыландыру туралы Комиссияның шешімін Банк, ҚИК, Ұйым орындауға тиіс.

^[1]  ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 24.04.15 ж. № 69 қаулысымен бекітілген Ипотекалық тұрғын үй қарыздарын/ипотекалық қарыздарды қайта қаржыландыру бағдарламасы

^[2]  ҚР Ұлттық Банкі Басқармасының 09.09.15 ж. № 156, 17.03.16 ж. № 103, 16.06.16 ж. № 149, 14.09.16 ж. № 225, 24.02.17 ж. № 38, 27.03.18 ж. № 59 қаулысы.

^[3]  Комиссиялардың мекен-жайлары, "Ипотекалық тұрғын үй қарыздарын/ипотекалық қарыздарды қайта қаржыландыру бағдарламасы" бөлімі, "Ипотекалық тұрғын үй қарызын/ипотекалық қарызды қайта қаржыландырудан алынған бас тартуға қатысты қарыз алушылардың шағымдарын қарау жөніндегі комиссияның" файлы (.docx 01/09/2015, 19,05 KB)".

^[4] теңге