ҚҚҚ талдау орталығы сіздердің назарларыңызға ҚР-ның 2021 жылғы қаңтар-ақпандағы шоғырландырылған бюджетінің шолуын ұсынады.
Кезеңнің негізгі тенденциялары
- Бір мезгілде фискалдық ынталандыру кезінде карантиндік шараларға байланысты түсімдердің төмендеуі аясында шоғырландырылған бюджет тапшылығының 1 трлн теңгеге дейін айтарлықтай тереңдеуі байқалады (3,1 есе өсу).
- Атап айтқанда, шоғырландырылған бюджеттің кірісі 15,4% - ға,1,7 трлн теңгеге дейін төмендеді. Мұнай бағасының төмендігі және ОПЕК+мәмілесі шеңберінде оны өндірудің төмендеуі салдарынан Ұлттық қорға түсетін салықтық түсімдер бойынша (төменде қараңыз)ең жоғары төмендеу байқалады.
- Бюджет шығыстары 11,5%-ға 2,8 трлн теңгеге дейін өсті. Денсаулық сақтау саласына жұмсалатын шығындар (+70%) және мемлекеттік қарызға қызмет көрсетуге жұмсалатын шығыстар(3,8 есе өсу) едәуір өсті, бұл шығыстардың жиынтық өсімінің 93% -ын құрайды.
- Бюджет тапшылығын қаржыландыру үшін жылдық тарту жоспары 3,8 трлн теңге болған кезде 0,6 трлн теңгеге қарыз тартылды.
- Қаржы министрлігі Ішкі нарықта 1,9 трлн теңге алуды жоспарлап отыр, бұл жалпы тарту көлемінің 50%-ын құрайды.
Резюме
Макроэкономикалық жағдайлардың нашарлауы ЖІӨ-нің өзгеруіне тиісті түрде әсер етеді (қаңтар-ақпан айларында -2,9%). Бұл ретте экономиканың неғұрлым терең құлдырауы, оның ішінде фискалдық ынталандыру шараларымен тежеледі. Ағымдағы жылғы қаңтар-ақпанда шоғырландырылған бюджет шығыстары 12% - ға 2,8 трлн теңгеге дейін өсті. Естеріңізге сала кетейік, ағымдағы жылы шоғырландырылған бюджеттің жиынтық шығыстары ЖІӨ-нің 25% - ына дейін немесе 17,9 трлн теңгеге дейін өседі (2020 жылмен салыстырғанда+11%).
Сонымен бірге, карантиндік шектеулер мұнайдың төмен бағаларымен бірге салық түсімдеріне теріс әсер етеді. Мәселен, 2021 жылғы қаңтар-ақпанның қорытындысы бойынша Ұлттық қорға салық түсімдері 44%– ға, республикалық бюджетке – 19%-ға, шоғырландырылған бюджетке-18%-ға төмендеді. Бұл ретте ағымдағы жылы ел бойынша жиынтық салық түсімдері 11,6 трлн теңге деңгейінде күтілуде (2020 жылмен салыстырғанда +16% ).
Салық төлемдері бойынша түсімдердің төмендеуі аясында есепті кезеңде жиынтық кірістер ағымдағы жылы болжанатын жиынтық кірістер 13,0 трлн теңге (2020 жылмен салыстырғанда+17%) болған кезде 1,7 трлн теңгені (-15,4%) құрады.
Кірістердің бір мезгілде төмендеуі кезінде шығыстардың ұлғаюы Covid-19 пандемиясының қолайсыз салдарын жоюға бағытталған контрциклдік саясатқа байланысты. Бұл ретте шикізат нарығының қолайлы конъюнктурасы аясында экономикалық белсенділіктің күтілетін қалпына келуімен және Covid-19-ға қарсы вакцинацияның басталуымен бюджеттік ынталандырулардың қажеттілігі төмендейді.
ҚҚҚ талдау орталығы валюталық, қор, тауар нарықтарындағы экономикалық жағдайдың әр түрлі кезеңділігіне экономикалық шолуларды, KASE эмитенттерінің, ҚР Ұлттық Банкінің, ҚР Ұлттық экономика министрлігінің, ҚР Қаржы министрлігінің, Мемлекеттік кірістер комитетінің статистикалық деректерін, сондай-ақ елдегі ағымдағы экономикалық жағдайға әсер ететін басқа да оқиғаларды үнемі дайындайды. ҚҚҚ талдау орталығының материалдарымен ҚҚҚ сайтында танысуға болады.
Аналитикалық материалдарды кез-келген қолдануға тек afk.kz дереккөзінегиперсілтеме болған жағдайда ғана рұқсат етіледі.